Μουσείο, Εβραϊκό Ελλάδας (Αθηνών)

Πρόκειται για το τέταρτο κατά σειρά σπουδαιότητας του είδους του στην Ευρώπη το οποίο απέκτησε το 1998 μόνιμη ιδιόκτητη στέγη σε ένα όμορφο νεοκλασικό της Πλάκας (Νίκης 39). Σκοπός του μουσείου είναι η μελέτη, η συντήρηση και η έκθεση αντικειμένων και ντοκουμέντων που αντικατοπτρίζουν τη ζωή, τα ήθη και τα έθιμα και τις παραδόσεις των 2.300 χρόνων συμβίωσης των Ρωμανιωτών και Σεφαραδιτών Εβραίων με τους κατοίκους του ελλαδικού χώρου. Από τα 7.000 αντικείμενα θρησκευτικής τέχνης και ιστορικής σημασίας της συλλογής του μουσείου, ο σημερινός επισκέπτης του μπορεί να δει σε ένα χώρο 800 τ.μ., κατά θεματικές ενότητες, τα σημαντικότερα από αυτά. Αυτές οι θεματικές ενότητες, οι οποίες συνοδεύονται από κατατοπιστικά κείμενα, εκτείνονται γύρω από έναν εσωτερικό οκταγωνικό κεντρικό άξονα. O συνολικός χώρος είναι σχεδιασμένος σύμφωνα με τη σύγχρονη μουσειακή αντίληψη και εξοπλισμένος με συστήματα ήχου και εικόνας. Στο πρώτο επίπεδο αριστερά της εισόδου έχει μεταφερθεί αναστηλωμένο το εσωτερικό της Ρωμανιώτικης Συναγωγής της ισραηλινής κοινότητας Πατρών. Σε δύο μεγάλες βιτρίνες εκτίθενται κεντημένα υφάσματα και αντικείμενα συναγωγικού χαρακτήρα και σε μία τρίτη παραδοσιακές ξύλινες κυλινδρικές θήκες των ιερών εβραϊκών βιβλίων της Πεντατεύχου. Μέσα από τα εκθέματα του δεύτερου επιπέδου περιγράφεται ο κύκλος των εβραϊκών γιορτών, με μεγαλύτερη αυτήν, του Σαμπάτ. Εδώ εκτίθενται αντικείμενα τελετουργικού χαρακτήρα, όπως χανουκιότ (οκτάφωτες λυχνίες), μεγκιλότ (κύλινδρος με το ανάγνωσμα της Εσθήρ), αλλά και παραδοσιακά σεφαραδίτικα γλυκίσματα, καθώς και ο δίσκος του εβραϊκού Πάσχα και σοφάρ (τελετουργική σάλπιγγα από κέρας κριού). Στο τρίτο επίπεδο εκτίθενται στρατιωτικές στολές, παράσημα, φωτογραφίες και δημοσιεύματα του τύπου που τεκμηριώνουν την παρουσία των Εβραίων στην Ελλάδα και τη συμβολή τους στους απελευθερωτικούς αγώνες και την Αντίσταση. Στο τέταρτο επίπεδο παρουσιάζεται η τραγική ιστορία της γενοκτονίας και του αποδεκατισμού του εβραϊκού πληθυσμού της Ελλάδας από τους Ναζί, που πριν το 1943 αριθμούσε 78.000 άτομα: ρούχα κρατουμένων από στρατόπεδα συγκέντρωσης, φωτογραφίες, επίσημα έγγραφα και διάφορα άλλα είδη που εκτίθενται εδώ για να θυμίζουν μια από τις πιο αποτρόπαιες πράξεις του ανθρώπου της σύγχρονης εποχής. Oι παραδοσιακές ενδυμασίες και τα συμπληρωματικά εξαρτήματα αμφίεσης του πέμπτου επιπέδου ξαναζωντανεύουν τη ζωή των Εβραίων από τα μέσα του 18ου αι. μέχρι το ολοκαύτωμα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Στο τελευταίο επίπεδο, πριν το αίθριο και το αναγνωστήριο, εκτίθενται αντικείμενα θρησκευτικής και οικιακής χρήσης από σημαντικά στάδια της εβραϊκής ζωής όπως η περιτομή, η θρησκευτική ενηλικίωση, ο γάμος, η συζυγική συμβίωση και ο θάνατος. Το μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη, αίθουσα προβολής βίντεο, ειδικό χώρο για εκπαιδευτικά προγράμματα, αίθουσα περιοδικών εκθέσεων και οργανωμένο πωλητήριο. Προγαμιαίο συμβόλαιο (κετουμπά) του 19ου αι. (Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας). Εξωτερική άποψη του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας. Προθήκη με παραδοσιακές ενδυμασίες των Εβραίων της Ελλάδας, στο ομώνυμο μουσείο. Προθήκη με αντικείμενα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας. Προθήκη με ξύλινες θήκες για την Πεντάτευχο, στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας. Μερική άποψη της Συναγωγής της Πάτρας, στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας.